Winnaar ARC22 Stedenbouw Award
Kleine Zennepark De Heyvaertwijk in Brussel
Okra Landschapsarchitecten en Brut
Groene longen voor een industriewijk
Tekst Perry de Kruif
De Heyvaertwijk in Brussel wordt in de toekomst van extra longen voorzien. Aan de hand van een ontwerp door Oka Landschapsarchitecten en Brut, worden op chirurgische wijze loodsen en garages afgebroken om ruimte te maken voor groen en sociale activiteit. Het industriegebied wordt omgetoverd tot een levendige stadswijk.
Voor lange tijd vond schikte de wijk ten noorden van het centrum van Brussel zich voornamelijk rond de autohandel. Die industrie beïnvloedde de sociale cohesie van het stedelijk gebied en liet vervuiling na.
Stedelijke huiskamer
Om de wijk toekomst bestendig te maken ontwikkelden Okra en Brut het Kleine Zennepark. De groene promenade bevindt zich op de plek van de voormalige rivier de Zenne. Een deel van de industrie wordt afgebroken, zodat de historische stadsstructuur zichtbaar wordt. Deze publiek ruimte moet de stadswijk niet alleen bedienen met frisse lucht, maar moet ook zorgen voor plekken waar buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten. De wijk waar voornamelijk migranten met een niet-westerse achtergrond wonen mist in de huidige opzet ruimtelijke kwaliteit.
Het nieuwe plan biedt ruimte voor sociale voorzieningen zoals scholen en cultuurcentra, maar bijvoorbeeld ook horecavoorzieningen. Daarbij wordt het park opgedeeld in ‘urban rooms’, ieder met een eigen programma en wijkverbinding, waardoor de invloed zich over een grote afstand strekt.
Groen op de plek van een vieze rivier
Ondanks het feit dat de wijk een flink metamorfose zal ondergaan, betekent dit niet dat het oude karakter over boord wordt gegooid. De ontwerpers blazen bestaande elementen nieuw leven in. Zo worden de oude dakspanten van een drukkerij hergebruikt als frames voor klimplanten. Bovendien wordt er met de meanderende loop van het trottoir op symbolische wijze teruggekoppeld naar de vroegere bedding van de rivier de Kleine Zenne.
Er wordt met dit plan ook aandacht besteed aan het ecologisch herstel van het gebied. Met name de slagerijen en autohandelaren hebben vervuiling in de bodem achtergelaten. De beplanting zal volgens het concept van fytoremediatie – het herstellen van de ecologische balans door middel van vegetatie – het gebied geleidelijk doen zuiveren. Het zet hierbij ook in op de toekomst, want het ontdoen van de bestrating draagt ook bij aan klimaatadaptatie.
