Winnaar arc21 Architectuur award
Depot Boijmans Van Beuningen in Rotterdam
door MVRDV
Kunst van het verzamelen
Depots van musea staan niet bekend om hun gastvrijheid. Het nieuwe Depot Boijmans Van Beuningen in Rotterdam, het eerste publiek toegankelijke depotgebouw ter wereld, brengt daar verandering in. MVRDV ontwierp een gebouw waar een breed publiek op een laagdrempelige manier kennis kan maken met de wereld van het kunst verzamelen.
Tekst Marieke Giele Beeld Ossip van Duivenbode
Terwijl musea een belangrijke publieke functie in de stad hebben, zijn hun depotgebouwen doorgaans bij de meeste mensen onbekend. Vaak zijn het gesloten dozen in de periferie met een hoog hek eromheen. Handig, want dat maakt het relatief eenvoudig om de kostbare collectie te bewaken en te conserveren. Gastvrij is het echter niet om ons collectieve erfgoed zo ontoegankelijk te houden voor publiek. Daar brengt Museum Boijmans Van Beuningen nu verandering in. Met zijn veelbesproken depot prominent op het Museumpark wil het museum zijn publiek meer betrekken bij de activiteiten die normaal gesproken achter gesloten deuren plaatsvinden. Een kijkje in de keuken van de verzorging van ruim 150.000 kunstwerken. Daarbij staat niet de esthetische blik, maar de kunst van het verzamelen centraal.
Alles draait hier om kunst
Tegendraadse benadering
Aan MVRDV de taak om vorm te geven aan deze ambities. Dat deed het bureau met een ontwerp waar niemand zomaar aan voorbij kan gaan: een rond, uitdijend volume met bomen op het dak. In de spiegelende gevel van het Depot is de skyline van Rotterdam te zien. Wat zich achter die gevel afspeelt, blijft van buitenaf verborgen.
Bij binnenkomst is snel duidelijk dat alles hier draait om de kunst. MVRDV voorzag het atrium van een spectaculair trappenlandschap, dat al vaak is vergeleken met de schetsen van Giovanni Piranesi. Zes kruisende trappen leiden bezoekers op speelse wijze door het veertig meter hoge atrium. Samen met kunstenaar Marieke van Diemen zijn daar tussenin dertien ‘zwevende vitrines’ ontworpen om de collectie te tonen. Soms lopen bezoekers over de kunstwerken, soms erlangs en op andere momenten eronderdoor – waardoor de kunst van alle kanten te beleven is.
De depotruimtes zijn vanwege veiligheidsredenen en klimatologische eisen niet zomaar toegankelijk voor het publiek. Bezoekers kunnen wel een rondleiding krijgen, waarmee ze toegang krijgen tot deze afgesloten ruimtes.
Misschien wel het meest gastvrije gebaar in deze ruimte zijn de glazen liften, waarvan een expreslift direct naar het restaurant op het dak leidt. Na vijf uur is het dak vrij toegankelijk. Iedereen kan dan zonder kaartje genieten van het prachtige uitzicht over Rotterdam. En het mooiste is dat deze bezoekers onderweg ook nog een glimp opvangen van de collectie in de vitrines. Een laagdrempeligere kennismaking met kunst bestaat bijna niet.
Depot Boijmans Van Beuningen, Rotterdam
Ontwerp MVRDV • Principal in charge Winy Maas • Partner Fokke Moerel • Projectteam Sanne van der Burgh, Arjen Ketting, Gerard Heerink, Jason Slabbynck, Rico van de Gevel, Marjolein Marijnissen, Remco de Haan • Competitieteam Sanne van der Burgh, Marta Pozo, Gerard Heerink, Elien Deceuninck, Saimon Gomez Idiakez, Jose Ignacio Velasco Martin, Jason Slabbynck, Mariya Gyaurova, Lukasz Brzozowski • Strategie en development Jan Knikker, Irene Start • Aannemer BAM • Adviseur constructie IMd Raadgevend Ingenieurs • Adviseur bouwkosten BBN • Adviseur installaties RHDHV • Adviseur gevel ABT • Adviseur bouwfysica Peutz • Doelstelling duurzaamheid BREEAM Excellent