Bedrieglijke eenvoud

Juryrapport ARC21 Meubel Award

Voor de ARC21 Meubel Award ging de jury op zoek naar ontwerpen de uitblinken op het gebied van duurzaamheid, urgentie en narratief. Met een mer á boire van inzendingen leverde dat een spannende discussie op.

Tekst Jeroen Junte

Een eerbetoon aan een iconische stoel van Martin Visser door Piet Hein Eek, maar ook experimenteel materiaalonderzoek naar restmateriaal uit de koperindustrie door een jong en internationaal ontwerpcollectief. Een luxe strandlounger van 3D-geprint oceaanplastic of juist een ambachtelijke houten stoel, afgewerkt met grof linnen. Het zijn enkele voorbeelden van de veertien zeer uiteenlopende ontwerpen op de longlist van de ARC21 Meubel Award. Er viel dus iets te kiezen dit jaar.

DRIE CRITERIA

De criteria die de jury daarbij meekreeg waren esthetiek, functionaliteit, creativiteit, duurzaamheid en innovatie. Ideeën over materialen en industriële uitvoerbaarheid van het ontwerp moeten eveneens meewegen in de besluitvorming. Om het overzicht te behouden in deze mer á boire van meubels, heeft de jury gekozen voor drie heldere focuspunten.

Allereerst duurzaamheid. De grote uitdaging voor zowel de meubelindustrie als ontwerpers is het verminderen van de footprint. Circulariteit en een reductie van grondstof- en energieverbruik is geen verantwoorde keuze meer, maar een keiharde eis. Een goed ontwerp heeft duurzaamheid als vertrekpunt.

Daarnaast is bijzondere aandacht besteed aan de urgentie van een ontwerp. De wereld verandert in rap tempo onder invloed van economie, technologie en sociale vraagstukken als meerstemmigheid en ongelijkheid. Van een meubel – een product dat letterlijk midden in ons leven staat – mag worden verwacht dat het een antwoord suggereert op deze uitdagingen.

Tot slot heeft de jury een focus gelegd op het narratief. In een markt die (bijna) verzadigd is, kan een meubel zich onderscheiden met een verhalende diepgang. Met bijvoorbeeld een doorwrochte research, originele esthetiek, creatief concept of experimentele materiaalkeuze kan het tijdsgewricht worden verbeeld. Zo kan er een vanzelfsprekend bestaansrecht worden verleend.

ONBEVANGEN ONTWERPPLEZIER

Voordat de drie genomineerden worden onthuld, wil de jury graag aandacht vragen voor een ontwerp dat weliswaar niet voldeed aan de criteria om een winnaar te zijn maar dat toch een bijzondere waarde heeft.

Life at work - Studio Thijs Swinkels

Dit woonwerkmeubel is door de jonge ontwerper uit geld- en ruimtegebrek voor zichzelf gemaakt, maar neemt ook een voorschot op het groeiende aantal semi-nomadische zzp’ers in de stad. Passende woonruimte en uitdagende werkgevers worden steeds schaarser. Met inventiviteit en creativiteit agendeert én tackelt Thijs Swinkels dit ontwrichtende probleem. Aanstekelijk is vooral het onbevangen ontwerpplezier dat zichtbaar afspat van dit unieke all-in-one meubel. En moet niet elk leefmeubel zo gemaakt zijn?

DRIE NOMINATIES

Dan de drie genomineerden, in willekeurige volgorde:

1. When recycling is (not) the answer

door Studio Nienke Hoogvliet

Beeld Cassander Eeftinck Schattenkerk

Voor kringloopbedrijf Het Warenhuis in Leiden, een van de grootste afvalinzamelaars van het land, heeft Nienke Hoogvliet een product bedacht van oude badhanddoeken. Deze reststroom kan vanwege hygiënische eisen namelijk niet gerecyled worden. Zij heeft met een intensief, ambachtelijk proces en een inventief design een attractief meubel gecreëerd.

Het meubel wordt bovendien vervaardigd in een sociale werkplaats door mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt. De circulaire producten van ge-upcyclede reststromen worden bovendien verkocht in een conceptstore, waarmee ze voor een breed publiek toegankelijk worden. Het circulaire productieproces is met dit ontwerp consequent en tot in detail gevoerd.


2. Occony Peak Chair

door Joost van der Vecht

Beeld Rene van der Hulst

De Peak chair is de eerste stoel vervaardigd van afvalpapier. Deze is afgewerkt met FSC-gekeurd fineer of pure wol met een vulling van kokoshaar, een restproduct uit de plantaardige olie-industrie. Het metalen frame heeft een biobased coating.

Alle onderdelen zijn demontabel, zodat deze eenvoudig zijn te vervangen of aan het einde van de levensloop van de stoel opnieuw zijn te gebruiken. Serviceplanning en lifecycle tracking kan via een QR-code. Het toegankelijke ontwerp met enkele welgekozen, eigenzinnige details spreekt een breed publiek aan, waardoor deze stoel zijn circulaire belofte ook waar kan maken.


3. Spaces Open Desk

door Joost van der Vecht

Spaces Open Desk is een modulaire en flexibele werk-unit die een eigentijds alternatief biedt voor de onrustige openfloor kantoorvloer en de onpersoonlijke, afgesloten werkcabines. Op de achtergrond van deze opdracht speelde de covid-regels voor een anderhalve meter werkplek, wat Open Desk een harde urgentie verschaft. Maar het demontabel werksysteem is ook heel geschikt om leegstaande (winkel)panden snel en goedkoop te transformeren in een tijdelijk kantoor. Ook zijn deze pop up-units geknipt voor startups, die snel groeien of krimpen. Op een slimme en daadkrachtige manier is een antwoord geformuleerd op meerdere vraagstukken.

En de winnaar is ....

Zelfs met heldere criteria – duurzaamheid, narratief en urgentie – was het een enorme puzzel om tot een uiteindelijke winnaar te komen. Niettemin is het oordeel van deze jury unaniem.

Het winnende meubel onderscheidt zich met een bedrieglijke eenvoud. Bijzondere materiaalexperimenten zijn efficiënt uitgewerkt tot een circulair product dat de potentie heeft om in grote oplagen te worden vervaardigd. In een meubeltypologie die op een clichématige manier eenvormig is, onderscheidt dit ontwerp zich met een herkenbare uitstraling, zonder daarbij de doorsnee gebruiker te vervreemden. Nota bene met bescheidenheid is een meubel gecreëerd dat daadwerkelijk een verschil kan maken.

De terechte winnaar van de ARC21 Meubel Award is daarom de Occony Peak Chair door Joost van der Vecht.

Jury ARC21 Meubel Award De jury van de ARC21 Meubel Award bestaat uit Ineke Hans (Ineke Hans Studio, juryvoorzitter), Giovanni Bellotti(Studio Ossidiana), Jeroen Junte (designcriticus) en Marieke Giele (de Architect, jurysecretaris).

De ARC21 Meubel Award is een initiatief van Oniro en Casala en de Architect.