Pleidooi voor kaders
Juryrapport ARC21 Stedenbouw Award
Verbinding met stad en maatschappij, dat is een kernwaarde voor een stedenbouwkundig plan, volgens de jury van de ARC21 Stedenbouw Award. De winnaar van de prijs geeft op een bijzondere manier uitdrukking aan dat ideaalbeeld.
Tekst Afke Laarakker
Tijdens het beraad op de eerste jurydag boog de vierkoppige jury zich over de vraag wat een nieuw stedenbouwkundig plan moet betekenen voor de stad. Het belang van een goede koppeling met de grotere schaal kwam naar voren, evenals vernieuwing en de relatie tussen openbare ruimte en stedenbouw. Op basis van die pijlers bediscussieerde de jury de 15 plannen van de door de redactie samengestelde longlist.
Na een stevige discussie besloot de jury tot de volgende drie nominaties: Catharijnesingel in Utrecht door OKRA landschapsarchitecten, De Nieuwe Stad in Amersfoort door ZUS en Het Schinkelkwartier in Amsterdam door Ziegler|Branderhorst i.s.m. de gemeente Amsterdam. Ne een rondrit langs de drie steden besloot de jury tot de winnaar van de ARC21 Stedenbouw Award.
Drie nominaties
Uiteindelijk is gekeken naar de mate van complexiteit op maatschappelijk, stedenbouwkundig en technisch niveau, om van zes projecten tot drie nominaties te komen. Deze projecten heeft de jury bezocht tijdens een rondrit
Runner-up: Little C
CULD Inbo
Het was voor de jury geen eenvoudige beslissing om Little C van CULD niet te nomineren. De jury prijst het project: op vernieuwende manier voegen de ontwerpers veel woningen toe aan Rotterdam, creëren een aangename nieuwe buurt. Het project onderscheidt zich door de integratie van woningtypologie, bouwtechniek en consequente doorvoering van beeldkwaliteit. De toekomstige inrichting van de buitenruimte zal duidelijk maken in hoeverre Little C een verbindende schakel is tussen Middenland en rivier of een op zichzelf staand stedelijk buurtschap.
1. Catharijnesingel in Utrecht
OKRA
↑ Singelpark Beeld David Meulenveld
De Catharijnesingel is wat de jury betreft een prachtig verbindend project voor Utrecht. De opwaardering van de singels tot groene publieke ruimte is van grote meerwaarde voor álle bewoners. Zeker met de voormalige situatie in het achterhoofd gehouden – een gedempte singel, met een brede autobaan – is de kwaliteit van het plan evident. OKRA werkte dit uit in samenhang met de omgeving, sluit aan bij de kenmerkende handtekening van de 19de eeuwse landschapsarchitect Zocher. Tegelijk past het project binnen deze tijd: ecologisch beheer gaat hand in hand met gebruik. Het is nu aan de gemeente om de essentie en de kwaliteit van het plan te blijven bewaken.
2. De Nieuwe Stad in Amersfoort
zus en van schipper bosch
↑ Oliemolenhof Beeld The Timewriters
De aanpak voor De Nieuwe Stad, op de voormalige Prodentfabriek in Amersfoort, van ZUS en Schipperbosch is buitengewoon lovenswaardig, volgens de jury. Het startpunt van de ontwikkeling - een veelzijdige programma - geeft de plek reuring. De keuze voor een mbo naast restaurants, kantoren en winkels zorgt voor maatschappelijke verbinding.
Ook de keuze voor een plein als centraal punt is een goede vondst. De naar binnen gekeerde oriëntatie geeft het plangebied een aangenaam kleinschalig karakter. Op de zonnige dag van het jurybezoek is het er goed vertoeven. Dat oog voor de menselijke schaal is onmisbaar om een stad te laten werken. De jury vindt het spannend hoe het project zich zal ontwikkelen wanneer de 850 nog te ontwerpen woningen zijn toegevoegd. Ze gelooft dat de door ZUS gerealiseerde karakteristieke sfeer behouden kan blijven, maar denkt dat waakzaamheid is geboden. Dan zal De Nieuwe Stad zich ontwikkelen tot een prachtige wijk van Amersfoort.
En de winnaar is ....
‘Een verademing’ noemt de jury de duidelijke sturende rol van Ziegerl|Branderhorst en de gemeente Amsterdam bij het Schinkelkwartier in Amsterdam. Te vaak noemen gemeenten hun houding ‘faciliterend’, als excuus om de regie los te laten, vindt de jury. Het Schinkelkwartier is daarentegen helder dankzij de visie voor het einddoel en tegelijk ruimtelijke en programmatische kaders. Het is een stevig, toekomstbestendig, flexibel en bovendien handzaam plan. De jury verwacht als gevolg daarvan minder onduidelijkheid en discussie; ook initiatiefnemers als marktpartijen weten wat de randvoorwaarden zijn voor ideeën en innovaties.
Verder heeft de jury groot respect voor de wijze waarop de enorme opgave van 11000 woningen en de grote hoeveelheid werkgelegenheid is uitgedacht. De visie die een aantal heldere ontwerpdoelen stelt voor de openbare ruimte, woningen, maatschappelijke voorzieningen en openbaar vervoer. De fysieke verbinding met de stad is daardoor gewaarborgd. De lage parkeernorm laat zien dat het plan meegaat met de tijd. Het kwetsbare punt, denkt de jury, is het behoud van werk. Ze roept de ontwerpers op om de identiteit van het plan goed in de gaten te blijven houden. Werken heeft op concrete wijze dezelfde aandacht nodig als wonen.
Unaniem verkiest de jury Het Schinkelkwartier tot de winnaar van de ARC21 Stedenbouw Award. De keuze is niet alleen een waardering voor het plan maar ook een boodschap voor het vak én de gemeentelijke overheid: neem initiatief, verken de toekomst, toon visie en bied handelingsperspectief. Stedenbouw is bij uitstek de discipline die zich moet bemoeien met de grotere verbanden, de relaties en de samenhang van de gebouwde omgeving. Op dat fundament kunnen nieuwe initiatieven stralen.
Jury ARC21 Stedenbouw Award De jury van de ARC21 Stedenbouw Award bestaat uit juyrvoorzitter Edzo Bindels (West 8), Anne Seghers (Ruimtevolk), Vincent Peters (PosadMaxwan) en Rosalie de Boer (Synchroon). Afke Laarakker was secretaris van de jury.
De ARC21 Stedenbouw Award is een initiatief van MBI en de Architect.