Hoe bevalt de BEP?
de eerste lichting architecten hebben het traject doorlopen
Sinds 2015 moeten architecten afgestudeerd aan een technische universiteit een verplichte beroepservaringsperiode (BEP) doorlopen van twee jaar om de titel te mogen voeren. Toen de wet net in werking trad was niet iedereen enthousiast. Het betekende na een vijfjarige studie nog twee jaar verplicht verder leren. En bovendien €1000 (tegenwoord €1260) betalen voor beoordelingsgesprekken. Maar hoe is dat nu de eerste lichtingen architecten klaar zijn?
Tekst Afke Laarakker
↑ Beeld Shutterstock
De Bouwmonitor voerde een enquête uit onder 114 ontwerpers werkzaam bij architecten- en ingenieursbureaus. Van deze groep zegt 55 procent enthousiast te zijn over de beroepservaringsperiode. De geënquêteerden geven aan dat de jonge architecten in korte tijd een breed en realistisch beeld van de beroepspraktijk krijgen. Toch ziet ook 20 procent geen meerwaarde, bijvoorbeeld omdat de kwaliteit te afhankelijk is van het bureau waarbinnen het traject wordt gevolgd. 23 procent geeft aan niet te weten of de periode van twee jaar voordelen heeft. Architect Seline Wijker is tevreden over de BEP. Ze voltooide in 2019 het zelfstandige traject bij haar werkgever Onix NL. Het leverde haar geen problemen op de gevraagde eindtermen te behalen doordat ze werkte aan een villa waar ze alle fases doorliep. Ze behoorde tot de eerste lichting afstudeerders na het ingaan van de wet. In het begin had ze ‘een negatief beeld’ vertelt ze, vooral omdat ze pas kort voor haar afstuderen hoorde dat de BEP verplicht werd. Achteraf gezien heeft ze veel geleerd: “Het dwingt je om te reflecteren over andere onderwerpen dan het project waaraan je werkt, zoals de processen binnen het bureau. Bij de bouwmanagementmodule die ik volgde leerde ik bijvoorbeeld een realistische inschatting voor een honorarium te maken. Je kunt dan daarover ook binnen het bureau meediscussiëren.”
Op gang komen Wijker is niet de enige die even wachtte voor ze aan het traject begon. In 2017 kregen slechts zes architecten een titel en één interieurarchitect. “Pas in 2017 begon de stroom aanvragen voor gesprekken op gang te komen”, vertelt Marilou Remmelts van Bureau Architectenregister (BA). In 2020 ontvingen ca. 115 architecten een titel na het voltooien van de zelfstandige route de BEP. Remmelts denkt dat dit ongeveer het jaarlijkse gemiddelde zal blijken. Stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten moeten sinds 2015 ook een beroepservaringsperiode doorlopen. Hoewel er überhaupt minder professionals uit deze disciplines in het register staan, is het aantal BEP-kandidaten voor die richtingen laag te noemen. In 2019 waren er respectievelijk negen, tien en vijftien BEP-kandidaten tegenover 342 architectuurkandidaten.
Het voltooien van de Beroeps Ervaring Periode of de Professional Experience Program geeft toegang tot het architectenregister*
Lees dit artikel van Matthijs de Boer over Beppers en Peppers
Te hoge kosten? Janne van Berlo heeft haar eigen ontwerppraktijk en volgde het zelfstandige traject. Ze heeft achteraf spijt dat ze niet het Professional Experience Program (PEP) volgde bij de BNA, dat tweejarige programma bestaat uit verplichte cursusmodules. De kosten van €5000 weerhielden haar: “Dat had ik mezelf moeten gunnen. Toen ik begon als zelfstandige had ik het gevoel dat ik elk dubbeltje moest omdraaiden, ik moest nog leren dat je dit soort kosten kunt aftrekken van de belasting.” Bij collega-architecten zag ze de meerwaarde van het geïntegreerde traject: “Je bouwt een netwerk op van mensen die met hetzelfde bezig zijn en ziet hoe zij het aanpakken.” Maar ook Van Berlo denkt dat ook deze ervaringsperiode zinvol was: “Bij de beoordelingsgesprekken gaan ze niet een checklijstje af, maar kijken of je begrijpt wat the bigger picture is. Bijvoorbeeld of je begrijpt dat je een bepaalde verbouwing voor een klant niet kunt realiseren, omdat die niet voldoende budget heeft. Dat soort inzicht krijg je pas als je alle fases een keer doorlopen hebt.” Het checklijstje van competenties heeft tegelijk ook een functie vertelt Remmelts: “BEP kandidaten kunnen zo bij hun werkgever bedingen dat zij ook eens een presentatie voor een klant mogen doen, in plaats van alleen maar raamkozijnen intekenen.”
Verbetering van de eindtermen Er zijn zeker ook verbeterpunten. Nu wordt met één eindtermenlijst voor alle disciplines gewerkt. “De disciplines Stedenbouw en Tuin- en Landschapsarchitectuur herkennen zich slecht in de huidige vorm”, vertelt Remmelts. Je kunt je afvragen of voor stedenbouwkundigen de titel net zo belangrijk is. Veel komen terecht bij de overheid en hebben de titel minder hard nodig voor bijvoorbeeld tenders zoals architecten. De BA blijft ook de eindtermen voor architecten vernieuwen: Remmelts: “De huidige zijn vijf jaar voor het ingaan van de BEP bedacht. Bijvoorbeeld op het gebied van digitalisering is er veel gebeurd.”
Wil je reageren op dit artikel? Mail dan naar afkelaarakker@vakmedianet.nl. We zijn vooral benieuwd naar de ervaringen van jonge stedenbouwkundigen, interieurarchitecten en tuin- en landschapsarchitecten.
