Binnenstedelijk bouwen in hoge dichtheden

In deze monografie presenteren we een aantal plannen die in het kader van gebiedsontwikkeling zijn gemaakt en die opvallen door de mate waarin ze verdichting weten te koppelen aan het groen dat in de stedelijke omgeving wordt ingebracht. Deze plannen zijn te beschouwen als een antwoord op de krapte op de woningmarkt, de betaalbaarheid van het woningaanbod en de bereikbaarheid ervan. Maar evenzeer op de wens van een inclusieve, duurzame en gezonde samenleving met een hoge omgevingskwaliteit. Dit nummer is samengesteld in een tijd dat de verspreiding van het coronavirus steeds meer en dreigender dichterbij kwam, maar nog niet had geleid tot de intelligente lockdown, waarin we nu verkeren, met alle daaraan verbonden maatregelen tot sociale onthouding. De vraag welke invloed deze pandemie zal hebben op de inrichting van de openbare ruimte en in het bijzondere de in deze monografie besproken gebieden, valt onmogelijk te voorspellen. Dat geldt ook voor de vraag of dit het einde betekent voor de verdichting die uit de plannen spreekt. New York is veruit de door Corona zwaarst getroffen stad ter wereld. Gouverneur Andrew Cuomo riep direct op om dichtheid zo veel mogelijk te reduceren: zo werden speciale winkeluren ingesteld voor ouderen, scholen en kinderdagverblijven gesloten, massaal telewerken geïntroduceerd en auto’s uit straten geweerd ten behoeve van voetgangers. Stuk voor stuk maatregelen die ook in Nederland zijn genomen. Door de opgelegde sociale onthouding zijn we verstoken van de voordelen die dichtheid ons biedt: uiteenlopende restaurants, rijke culturele instituties, nieuwe ondernemingen, gezond stedelijk leven. Tegelijkertijd profiteren we van de systemen die berusten op dichtheid en die in deze tijden van crisis meer dan ooit nodig zijn. Denk aan de ziekenhuis infrastructuur en aan de veerkracht van de sociale netwerken waarmee onze samenleving deze crisis kan weerstaan. De vraag dus of we na de crisis dichtheid zullen gaan reduceren en en passant de voordelen van dichtheid zullen wegstrepen tegen de bedreigingen die ze nu brengt, laat zich wat mij betreft dan ook negatief beantwoorden. Maar als er iets is wat we wellicht anders kunnen doen, lijkt het me verstandig veel meer aandacht te gaan besteden aan de gezondheid en veerkracht van onze samenleving. Als deze pandemie een ding duidelijk heeft gemaakt, is dat we in deze zaken de afgelopen jaren veel te weinig hebben geïnvesteerd.

Harm Tilman

← Coverbeeld: Merwede Utrecht, zuidelijk wijkplein, ontwerp marco.broekman en OKRA